معماری مرمت شهرسازی عمران

پاورپوینت بررسی کاربرد مصالح و رنگ در طراحی معماری
 
بخشی از مطلب
«همانطور که هایمسترا (Heimstra) و مک فارلینگ (Mc Farling – 1978) خاطر نشان ساخته اند، رنگ بعدی از سطوح محیطی است که آسانتر از دیگر ابعاد، می توان آنرا تغییر داد. برای مثال، در محیطی اداری، تعویض رنگ دیوارها بسیار ارزانتر از عوض کردن مدل ساختمان تمام می شود. شگفت اینکه تا کنون تحقیقات معدودی در مورد تأثیر تغییر رنگ محیطهای مختلف انجام شده است. ما نیز مانند ساندرز و مک کورمیک (1987) اجباراً به این نتیجه می رسیم که مقالات و نوشته های راجع به کاربرد رنگ، بجای آنکه مبتنی بر تحقیق و پژوهش باشد، بیشتر بیان عقاید شخصی است.
تعدادی از محققان امکان وجود رابطه میان رنگ و دما را بررسی کرده اند. اولین گزارشهای تحقیقی حاکی از آن است که دماهای بالا بیشتر با طیف رنگهای قرمز و نارنجی مرتبط است و دماهای پایین با طیف آبی و سبز پیوند دارد. اما آیا این پژوهشهای اولیه، توانسته‌اند تأثیرات روان شناختی رنگ را بنحوی معلوم کنند که در طراحی استفاده شود؟ یعنی آیا رنگ دیوارهای اتاقی که الان در آن مطالعه می کنید و دمای اتاق بر ادراک شما تأثیر می گذارد؟ بسیاری از ابعاد رنگ در شبکه ای نمادین، در هم تنیده است. اگر از افراد مورد آزمون بخواهیم روابط رنگ و دما را گزارش کنند، ممکن است صرفاً توانایی فرد در تکرار این روابط آموخته شده و شاید تماماً نمادین را بیرون بکشیم. پاسخ مورد نظر از تحقیقی بدست می آید که در آن، آزمایشگر عملاً رنگ و دمای اتاق را دستکاری کند و امکان تکرار روابط آموخته شده میان رنگ و دما را عملا حذف کند.
در اغلب موارد، محققانی که توانسته اند تمایل افراد مورد آزمون به پاسخ اصطلاحاً «صحیح» با نمادهای معمول رنگ – دما را به حد کافی کنترل کنند، هیچگونه تأثیر مفیدی بین این دو نیافته اند. 
تحقیق بری (Berry) مقصود ما را کاملاً روشن می کند. بری به تحقیق بر روی تأثیر رنگ بر راحتی افرادی که در اتاقی گرم، نشسته بودند، پرداخت. افراد ظاهراً تکلیفی را انجام می دادند که هدفش تعیین تأثیرنور رنگی بر عملکرد آنها در یک شبیه ساز رانندگی اتومبیل بود. به آنها گفته شده بود که نورهای تابیده شده گرمای زیادی تولید می کنند و آنها بایستی هر وقت احساس ناراحتی می کردند، به آزمایش کننده خبر می دادند. بری به این نتیجه رسید که رنگ نور محیط (سبز، آبی، زرد و کهربایی) تأثیری در میزان گرمای قابل تحمل محیط ندارد. اما وی در ادامه از همان افراد خواست که نمونه ای از رنگها را بر حسب گرمایی که پخش می کنند، درجه بندی نمایند. نتیجه این شد که اغلب آنها رنگها را براساس درجه بندی مرسوم رنگ – دما مرتب کردند. (یعنی گرمترین رنگ را کهربایی و سردترین را سبز و آبی دانسته اند)
یکی از سودمندترین کاربردهای رنگ در طراحی، حاصل تحقیقاتی است که نشان داده رنگ می تواند بر ادراک دلباز بودن یا عکس آن یعنی دلگیر و شلوغ بودن محیط تأثیر بگذارد. برای مثال، اکینگ (Acking) و کولر (kuller) از افراد مورد آزمون خواستند یک رشته عکس اتاقهایی را که رنگشان متفاوت بود درجه بندی کنند. نتایج نشان داد که اتاقهایی با رنگ روشنتر، دلبازتر و بزرگتر جلوه می کنند. باوم و دیویس (1976- Baum & Davis ) دریافتند که شدتهای مختلف یک رنگ بر پاسخ افراد به اتاقهای مدل تأثیر می گذارد. اتاقی به رنگ سبز روشن بزرگتر و خلوت تر از همان اتاق با رنگ سبز تیره بنظر می آمد.
مبحث رنگها، سؤالی مهم راجع به تأثیر مصالح قابل رویت ساختمانی مطرح می سازد. تأثیر مصالح گوناگون به چه دلیل با هم متفاوت است؟ تفاوت مستقیم حسی یا سودمندی (مثل مقاومت در برابر تغییرات آب و هوایی) و یا تمام این تفاوتها سمبولیک است؟ بر طبق گزارش تحقیقی سادالا و شیتس (1993- Sadalla & Sheets ) موادی را که نمای خانه ها را با آنها می سازند، می توان معرف طبقه اجتماعی و خلاقیت و روحیه صاحبخانه دانست، بخصوص اگر صاحبخانه در انتخاب آن مصالح نقش داشته باشد. برای مثال نمای چوبی را با روحیه صاحبخانه های عاطفی، نه چندان قوی، حساس و دارای روحیه زنانه مرتبط می دانند.» 
4- نور و روشنایی:  
محیط می تواند تأثیر ظریفی بر روحیه و رفتار اجتماعی افراد بگذارد. راجع به تأثیر روشنایی بر روابط اجتماعی، اطلاعات اندکی موجود است و برخی از آنها هم تناقض دارند. دو باور که عموم پذیرفته اند اینست که روشنایی کم هم موجب صمیمیت بیشتر و روابط نزدیکتر می شود و هم موجب آرامتر شدن و کمتر شدن گفتگو. 
تحقیقات متعدد بر این باورهای عمومی، صحه می گذارد. برای مثال گرگن و بارتون (1973) گزارش کرده اند که دانشجویانی که با هم غریبه بودند، وقتی چند ساعت در اتاقی تاریک جا داده شدند، صمیمیت کلامی و فیزیکی قابل ملاحظه ای بینشان پدید آمد. تاریکی و ناشناس ماندن ظاهرا برخی از موانع همیشگی صمیمیت را از میان برداشت. در سالهای اخیر، باتلر و بینر (1987 – Butler , Biner ) برای تعیین روشنایی مطلوب گروه نمونه بزرگی از دانشجویان، از پرسشنامه ای استفاده کردند. از شرکت کنندگان در این تحقیق خواسته می شد میزان روشنایی مطلوب خود، مقدار اهمیت این روشنایی و میزان کنترلی را که مایل بودند بر مقدار روشنایی داشته باشند، را گزارش کنند. در مثالهایی که افراد فضایی نسباً تاریک (برای نمونه، در هنگام مناسبات عاشقانه) یا کاملا روشن (مثلا در هنگام سبزی خرد کردن) را ترجیح می دادند، بیشترین اهمیت را برای داشتن روشنایی مناسب، قائل می شدند. همانطور که پیش بینی می شد در برخی از محیطها، کنترل بر میزان روشنایی مهمتر از دیگر محیطها بود، بویژه برای کسانیکه به میزان روشنایی بیشتر، اهمیت می دادند.
بر خلاف یافته های فوق، تأثیر روشنایی احتمالا وابسته به بافتی است که در آن قرار داریم. مثلا فضای تاریک در مرکز شهر، ممکن است دلگیر یا ترسناک باشد، حال آنکه در دیگر موقعیتها می تواند کاملا رمانتیک باشد و صمیمیت را تسهیل کند. دو تحقیق اخیر انجام شده که در تضاد با دو باور عمومی فوق در مورد تأثیر اجتماعی روشنایی است و انجام تحقیقات بیشتر را لازم می سازد.
گیفورد (1988- Gifford ) تحقیقی آزمایشگاهی در مورد تأثیر میزان روشنایی بر مقدار و صمیمیت لحن ارتباط کتبی بین دانشجویان دختر انجام داده است. چنانکه انتظار می رفت اتاق روشنتر موجب ارتباط بیشتر می شد، اما روشنایی بیشتر به جای آنکه صمیمیت ارتباط را کمتر کند، بر مقدار صمیمیت می افزود. در تحقیق دیگری (ویچ و کایه، 1988، Veitch, Kaye ) معلوم شد از میان دو اتاق آزمایش که در آنها تعدادی دانشجوی دختر با هم بحث و گفتگو می کردند، میزان سر و صدا در اطاق روشنتر عملا کمتر از اتاق دیگر بود. یکی از تبیین های ممکن این نتایج آزمایشی است که شاید در پژوهشهای اولیه، پاسخهای افراد در موقعیتهای ثبت شده ای بود که مردم یاد گرفته اند در آنجا آرام صحبت کنند (مثل رستورانها). پس این نتایج به دلیل تأثیر مستقیم روشنایی کم بر افراد نیست، بلکه به این دلیل است که آنها یاد گرفته اند در چنین موقعیتهایی آرامتر صحبت کردن، پسندیده تر است.
- 5- پنجره ها:  
شاید قانع کننده ترین یافته ها در تأیید استفاده فراوان از پنجره ها از پژوهشهای روزافزونی بدست آمده که ثابت کرده اند پنجره های بیمارستانهای که بر روی مناظر دلپذیر باز می شوند، تأثیر درمانی مثبتی دارند. 
برای مثال، تحقیق اولریچ نشان داده بیمارانی که پنجره اتاقشان در بیمارستان رو به مناظر زیبا باز می شود، مدت کوتاه تری پس از عمل جراحی در بیمارستان بستری می مانند، به آرامبخش کمتری نیاز دارند و پرستاران نیز کمتر از آنها شکایت می کنند.
شواهد دیگر در تأیید اهمیت پنجره ها، حاصل تحقیق در مورد مدارس بدون پنجره است. این قبیل مدارس اصلاً به این دلیل بدون پنجره یا با پنجره های محدود ساخته شده اند که حواس پرتی دانش آموزان را در سر کلاس درس تقلیل دهند و نیز از هزینه گرمایش ساختمان بکاهند و جلوی هدر رفتن انرژی را بگیرند. نتایج نشان داده است که این نوع کلاسها، تأثیر یکسانی بر یادگیری دانش آموزان ندارد.
(یعنی یادگیری برخی از دانش آموزان بهتر و بعضی دیگر، ضعیفتر می شود)، اما در مجموع این نتیجه بدست آمده که کلاسهای بدون پنجره تأثیری منفی بر روحیه افراد می گذارد. (کارمل 1965 – Carmel)
گر چه شاید بتوان نتیجه گرفت که وجود پنجره در کل ارزشمند است، اما ابعاد مرجع پنجره ها در فضاهای مختلف فرق می کند. برای مثال، تحقیقی نشان داد  که عموم، پنجره های بزرگ را بیشتر برای اتاق نشیمن، خوابگاهها و آزمایشگاهها ترجیح می دهند. در این قبیل محیطها، عواملی چون دید، نور خورشید و روحیه را دلیل ترجیح پنجره های بزرگ می دانند. اما در محیطهایی نظیر حمام که علی القاعده حریم خصوصی افراد مطرح است، فقدان پنجره، بیشتر ترجیح داده می شود. 
و.....